بیماری های ارتوپدی - تعویض مفصل زانو

تعویض مفصل زانو چیست؟

زانو علی رغم ظاهر ساده اش مكانیك پیچیده ای دارد و بطور كل حساسترین و پر استهلاكترین مفصل بدن میباشد . از این جهت پر استهلاك اطلاك میشود كه بیشترین امار مراجعه بیماران به مطب یا درمانگاه دكتر سید سعید مهاجرزاده متخصص ارتوپدی در مشهد طبق گفته ایشان بیماران مبتلا به اسیب های زانو هستند. 

تعویض مفصل زانو نوعی جراحی است كه به وسیله آن مفصل زانوی بیماری كه صدمه دیده و یا دچار تخریب ناشی از ساییدگی غضروف مفصل شده به طور كامل جایگزین می شود. از متداول ترین دلایلی كه باعث می شود بیماران برای این عمل اقدام كنند شدت درد زانو ناشی از آسیب، تصادف، بیماری های مزمن و یا ساییدگی مفصل زانو است كه این درد شدید هم به عوامل بسیاری مثل محل درد زانو بستگی دارد و معمولا ساییدگی زانو با كهولت سن ارتباط مستقیم دارد.

 

در واقع زانو بزرگترین مفصل بدن است كه هم حركت لولایی به شكل خم و راست شدن دارد و هم می تواند تا حدودی بصورت محدود  حركات چرخشی انجام دهد.مفصل زانو علی رغم ظاهر ساده اش از مكانیك پیچیده وكاملی برخوردار هست اما بیشتر از هر مفصل دیگری از بدن بخاطر ساختار حساس و پر استهلاكش مستعد اسیب است. مفصل زانو به دلیل تحمل نیروی زیادی كه به آن وارد میشود  بیشتر از مفاصل دیگر در معرض آسیب قرار دارد. نیرویی كه هنگام راه رفتن به زانو وارد میشود 1.5 برابر وزن بدن است. این مقدار هنگام بالا رفتن از پله ها به 3-4 برابر و هنگام نشستن به 8 برابر وزن بدن افزایش پیدا میكند. 

بعضی بیماری ها نظیر آرتریت زانو یا ساییدگی زانو موجب درد شدیدی در زانو می شود و فرد را ناچار به انجام عمل تعویض مفصل زانو می كند چرا غضروف مفصلی از بین رفته است و مفصل قابل استفاده نیست  ولی پزشكان معمولا قبل از انجام جراحی به بیماران خود توصیه هایی در رابطه با كاهش وزن و تغذیه مناسب و ورزش می كنند تا بتوانند زمان عمل بیمار را حتی المقدور به تاخیر بیندازند. 

همچنین بیمار می تواند داروهای ضدالتهابی و مسكن نیز مصرف كند ولی این داروها نیز پس از مدتی تاثیر خود را از دست داده و فرد دچار یك درد مزمن و مستمر در زانومیشود و برای بازگشت به زندگی عادی خود به ناچار به انجام این جراحی روی می آورد.

 ZNvLEqV5Lt

 

نكات مهم قبل از عمل تعویض مفصل زانو:

 اگر دارویی مانند آسپرین و یا مواد مخدر و یا هر گونه داروهای مكمل و گیاهی یا داروهایی بدون تجویز پزشك مصرف می‌كنید را به پزشك خود اطلاع دهید.

  •  دو هفته قبل از عمل در منزل از قبل محل استراحت را مهیا سازید.
  •  دوهفته قبل از عمل تعویض مفصل زانو، توصیه می شود كه مصرف داروهایی مثل آسپرین ، بروفن و ناپروكسن كه باعث انعقاد خون می شود را قطع كنید یا داروهایی كه رقیق كننده ی خون هستند مثل وارفارین و … .
  •  مصرف داروهایی مثل انبرل ، متوتركسات كه سیستم ایمنی بدن را تضعیف می كنند و باعث میشوند به راحتی مبتلا به عفونت شوید را قطع كنید.
  •  حتما با پزشك خود  در مورد داروهایی كه در روزهای قبل و بعد ازعمل جراحی می توانید به مصرفشان ادامه دهید مشورت بگیرید.
  • اگر به هر گونه بیماری داخلی نظیر دیابت ، بیماری قلبی یا از این قبیل بیماری ها مبتلا هستید جراح از شما می خواهد كه با پزشكی كه تحت درمان ایشان هستید ملاقات داشته باشید.
  •  اگر بیشتر از دو یا سه بار در هفته مشروبات الكلی مصرف می كنید پزشك متخصص ارتوپد را در جریان قرار دهید.
  •  اگر سیگاری هستید با كمك پزشك ترك كنید زیرا سیگار كشیدن سرعت ترمیم زخم را كاهش می دهد و حتی بر نتایج عمل شما تاثیرات منفی میگذارد. 
  •  قبل ازعمل اگر به بیماری هایی نظیر آنفولانزا ، سرماخوردگی ، تب ، تبخال و… مبتلا شدید به پزشكتان اطلاع دهید چرا كه با وجود این بیماری ها بیهوشی و عمل جراحی خطرناك خواهد بود و لازم است جراحی به تعویق انداخته شود تا بهبودی كامل حاصل شود و سپس اقدام به عمل جراحی شود.
  •  در صورت امكان بهتر است قبل از عمل با یك فیزیوتراپیست ملاقات داشته باشید تا یكسری تمرینات و همچنین راه رفتن با عصا و واكر را از او بیاموزید.
  •  شرایط منزلتان  را طوری مهیا كنید كه هر گونه عوارض غیر عادی در منزل را كه ممكن است جلوی مسیر رفت و امد شما به سرویس بهداشتی و یا اشپزخانه را سد كند را مرتفع سازید. سعی كنید از قالیچه و یا فرش در این مسیر ها استفاده نكنید چرا كه ممكن است باعث گیر كردن عصا یا واكر و یا پای بیمار به لبه ی فرش شده و باعث زمین خوردن بیمار شود .
  • مبلمان را طوری بچینید كه بتوانید با عصا، واكر یا عصای زیر بغل (لابلای آن ها) حركت كنید.حتی می توانید به طور موقت اتاق ها را تغییر دهید (مثلا اتاق نشیمن را اتاق خواب كنید) تا استفاده از پله ها را به حداقل برسانید.
  • اشیایی كه غالبا از آن ها استفاده می كنید  (مثل تلفن، كنترل تلویزیون، عینك، پارچ و لیوان، مطالبی كه می خوانید و داروها) را جایی قرار دهید كه به سهولت به آن ها دسترسی داشته باشید به طوری كه برای دسترسی به آن ها مجبور نباشید بلند یا خم شوید.
  • هر گونه فرش تكه ای یا پادری كه می تواند منجر به لیز خوردن شما شود را جمع كنید. سیم های برق  یا هرگونه طنابی كه ممكن است به پای شما گیر كند و باعث زمین خوردن شما شود را جمع كنید یا به كوشه ای ببرید كه دور از مسیر رفت و امد شما شود.
  • یك صندلی خوب بگیرید كه سفت بوده كف آن ازحد متوسط بالاتر باشد. این نوع صندلی نسبت به صندلی های كوتاه و نرم ایمن تر و راحت تر است.
  • یك صندلی حمام، یك میله برای گرفتن و توالتی كه نشیمنگاه آن بالا می رود در حمام قرار دهید.
     اشیایی كه غالبا از آن ها استفاده می كنید را جایی قرار دهید كه به آسانی به آن ها دسترسی داشته
  •  استفاده از عصا ، چوبدستی ، واكر و ویلچر را تمرین كنید.
  •  روز عمل تعویض مفصل از شما خواسته میشود كه شش الی دوازده ساعت قبل از عمل چیزی ناشتا باشید.
  •  داروهای تجویز شده توسط پزشك رابا پزشكتان هماهنگ كنید و در صورت تجویز ایشان  با مقدار كمی آب بنوشید.
  •  پزشك یا پرستار به شما اطلاع خواهند داد كه چه موقع در بیمارستان حضور پیدا كنید تا منتظر اماده شدن برای اتاق عمل شوید.

 

نكات بعد از عمل جراحی تعویض مفصل زانو

  • بعد از عمل جراحی تعویض مفصل ، ممكن است نیاز باشد كه دو یا سه روز در بیمارستان بمانید. بعد از به هوش آمدن و بازیابی مجدد و بهبودی ،میتوانید طبق هماهنگی با پزشكتان خوردن و نوشیدن را با غذاهای سبك و سوپ مانند اغاز كنید. 
    روز بعد از عمل جراحی از شما تقاضا میشود كه با كمك واكر شروع به حركت و راه رفتن كنید كه حضور همراهتان برای كمك بشما در كنارتان مفید خواهد بود.
  •  بعد از عمل معمولا ٢ روز شما در بیمارستان بستری خواهید بود و در صورت لزوم مثلا در صورتیكه بیمار مشكلات داخلی داشته باشند ممكن است پزشك صلاح بداند زمان بیشتری را برای بازیابی بهبودی كامل در بیمارستان بسر ببرید.
بهتر است پیش از مرخص شدن از بیمارستان، به چند هدف دست یافته باشید مانند :
  • خودتان از تخت بالا و پایین بروید
  • كنترل مناسبی بر درد داشته باشید
  • قادر به خوردن، آشامیدن و استفاده از دستشویی باشید
  • راه رفتن با استفاده از یك وسیله كمكی (عصا، واكر یا عصای زیر بغل) روی یك سطح صاف و توانایی بالا و پایین رفتن از دو یا سه پله.
  • توانایی انجام تمرینات ورزشی تجویز شده برای خانه
  • درك هرگونه اقدامات احتیاطی كه در رابطه با مفصل زانو به شما ارائه شده است؛ برای جلوگیری از آسیب دیدگی و تضمین بهبودی مناسب.
  • اگر هنوز به اهداف فوق دست نیافته اید ممكن است رفتن مستقیم به خانه بعد از مرخصی برای شما مناسب نباشد. در چنین صورتی ممكن است شما را به طور موقت به یك مركز توانبخشی یا مركز تخصصی پرستاری انتقال دهند. 
  • هنگامی كه مرخص می شوید تیم پزشكی درمانی شما شامل پزشكتان و كاركنان بیمارستان عوارض احتمالی را مطرح و علامت های هشداردهنده عفونت یا لخته شدن خون را همراه با شما مرور خواهند كرد.
 برخی افراد ممكن است با  عفونت ، شل شدگی یا جا به جایی پروتز  بعد از عمل مشكل پیدا كنند.

 

عمر پروتز مفصل زانو چقدر است؟
معمولا بعد از ۱۵ تا ۲۰ سال بعد از عمل تعویض مفصل زانو پروتز شل خواهد شد كه در این صورت باید مجددا تعویض شود.درافراد جوان كه فعالیت بیشتری انجام می دهند ممكن است پروتز دچار ساییدگی شود در چنین شرایطی باید قبل از گشاد شدن آن را تعویض كرد.
  • ممكن است بعد از تعویض مفصل زانو انتظار داشته باشید شیوه زندگیتان خیلی شبیه به چیزی باشد كه قبل از عمل بود، با این تفاوت كه در آن درد وجود نداشته باشد. از بسیاری جهات حق با شماست ولی بازگشت به فعالیت های روزمره زمان می برد. مشاركت فعالانه در فرایند بهبودی می تواند به شما كمك كند زودتر به مرحله بازگشت به فعالیت های روزمره برسید و می تواند بدست آمدن نتیجه موفقیت آمیزتررهر چند بعد از عمل قادر خواهید بود بسیاری از فعالیت ها را از سربگیرید  ولی ممكن است مجبور باشید شیوه انجام آن ها را تغییر دهید.
   
Vhm12wctsV 
 

 

عوارض عمل جراحی تعویض مفصل زانو:

١- عفونت 

ممكن است عفونت سطحی باشد و در زخم ایجاد شود یا عمقی باشد و در اطراف پروتز بوجود آید. همچنین ممكن است عفونت در حالی كه فرد در بیمارستان است چند روز پس از عمل یا بعد از اینكه به خانه می رود اتفاق بیفتند یا حتی سال ها بعد بوجود آید. عفونت های خفیف و سطحی زخم عموما با آنتی بیوتیك ها درمان می شوند ولی ممكن است عفونت های عمده یا عمقی به جراحی دیگر و برداشتن پروتز نیاز داشته باشند. هر نوع عفونتی در بدن می تواند به مفصل تعویض شده گسترش یابد.

علائم هشدار دهنده عفونت عبارتند از:
  • تب مداوم (بالای ٣٨.۵ درجه سانتیگراد)
  • ایجاد قرمزی، حساسیت به لمس یا تورم اطراف زخم
  • بیرون آمدن چرك و ترشحات از زخم
  • افزایش درد هم در هنگام فعالیت و هم استراحت
۲) تورم پاها و ایجاد لخته خون
ممكن است لخته های خون در رگ های پا یا در لگن تشكیل شوند.لخته شدن خون در رگ های پا یا لگن از شایع ترین عوارض جراحی تعویض مفصل لگن است. این لخته ها در صورت جدا شدن و رفتن به عروق  ریه ها می توانند زندگی فرد را تهدید كنند كه تحت عنوان آمبولی ریوی شناخته می شود . جراح ارتوپد یك برنامه پیشگیری را تعیین می كند كه ممكن است شامل داروهای رقیق كننده خون،پوشش تورم پامشابه جوراب های واریس ، تمرینات پمپ مچ پا و موبیلیزاسیون  و راه رفتن زودهنگام پس از عمل باشد.
علائم هشداردهنده لخته شدن خون عبارتند از:
  1. درد در ناحیه پا و ماهیچه ساق پا كه ارتباطی با جای برش ندارد
  2. حساس شدن به لمس و قرمزی بالا یا پایین زانو
  3. تورم شدید ران، ساق پا، مچ پا یا كف پا
  • كوتاه شدن نفس ها
  • شروع ناگهانی درد در قفسه سینه
  • متمركز شدن درد قفسه سینه در یك نقطه با سرفه كردن
     در صورت داشتن هر یك از علائم فوق، فورا به پزشك اطلاع دهید

چه برند یا چه ماركی از مفصل برای تعویض مفصل مناسبتر است؟ بهترین مارك تعویض مفصل زانو چیست؟

  • بطور كل پروتز زانو و لگن امروز توسط شركت های بسیار متنوع و متفاوتی در كشور های مختلف دنیا تولید میشود كه در ایران هم حتی این نوع پروتز ها اخیرا تولید شده اند. پروتز های امریكایی كه بیشترین طرفدار را دارند  و یا محصولات اروپایی، تركیه ای و كره ای هر كدام مزایا و معایبی دارند كه باید طبق مشورت با پزشك و با توجه به بودجه ی بیمار تصمیم گیری شوند. خوشبختانه اكثر این پروتز ها امروزه در ایران در دسترس هستند و ان شالله در اینده ی نزدیك و رشد بیشتر و تعامل بیشتر ایران با كشورهای دنیا این پروتز ها با قیمت مناسبتر وتنوع بیشتر در دسترس خواهند بود.

هزینه ی تعویض مفصل زانو چقدر است؟

درمورد هزینه عمل تعویض كامل مفصل زانو باید با شركت بیمه گر خاص خود گفتگو كنید. هر نوع پروتز با توجه به مارك ان و كشور تولید كننده ی ان و حتی طرح پروتز از نظر كارایی قیمت متفاوتی دارد.. درمورد این هزینه های احتمالی باید از شركت بیمه گر خود و یا پزشك متخصص ارتوپد خود كه تحت درمانشان هستید  سوال كنید.

جراحی تعویض مفصل لگن از نظر پزشكی ضروری دانسته می شود و خبر خوش اینكه امروزه در ایران زیبای ما این پروتز ها با ارز دولتی سالهاست كه وارد می شوند  به طور معمول هم تحت پوشش بیمه های خصوصی و دولتی قرار می گیرد.بطوریكه قیمت تمام شده ی پروتز طی حدودا ١٠ سال اخیر كه نرخ ارز بسیار متغیر بوده است توسط دولت ارز دولتی به ان اختصاص داده شده و خیلی قیمت ان متغیر نبوده است. البته باز هم همین هزینه های فعلی آن هم نسبتا سنگین هست .

هزینه های نقدی می توانند تحت تاثیر شیوه های پرداخت مشترك یا كاستنی (درصدی از خسارت كه بعهده بیمه گذار است) قرار بگیرند، بنابراین باید برای اطلاعات كامل از شركت بیمه گر خود و یا پزشك متخصص ارتوپد خود سوال كنید